گلدوزی هنری است که با آن روی پارچه یا سطوح مشابه با نخهای ابریشمی، نخهای گلابتون یا نخهای معمولی طرحهای برجسته میدوزند. این طرح ها در ابتدا بیشتر شامل اشکال گوناگون گلها بود ولی با پیشرفت هنر کمکم طرح های متنوعتری وارد این هنر شد. هنر گلدوزی در ابتدای پیدایش فقط با دست انجام میشد ولی بعدها وسایل دیگری به کمک آن آمد که اولین وسیله، کارگاه گلدوزی بود. کارگاههای گلدوزی که هنوز هم کاربرد گستردهای دارند میتوانند شکلهای هندسی مختلفی مثل گرد، بیضی و به ندرت هم مربعی یا مستطیل شکل داشته باشند.
شاید برای شما هم جالب باشد که کلمهی embroidery به معنای گلدوزی، از واژهی فرانسوی broderie به معنای آراستن یا تزئین گرفته شده است. امروزه هنر گلدوزی در سرتاسر جهان، هنرمندان و علاقمندان زیادی دارد، اما اعتقاد بر این است که خاستگاه اولیهی آن چین و قرنهای ۳ تا ۵ قبل از میلاد بوده است. در اروپا هم اولین زمان پیدایش گلدوزی به عصر وایکینگ و کشور سوئد برمیگردد. این هنر حدود قرن ۱۰ و ۱۱ میلادی در اروپا فراگیر شد.
در این دوران، کلیسای مسیحی به شدت رشد کرده بود و بر بسیاری از کشورها تسلط داشت. آنها برای نشان دادن شکوه و قدرت و ثروتشان، پارچههای تزیین شده را از دیوار میآویختند یا به عنوان رومیزی روی میز پهن میکردند.
پردهی نقشدار معروف بایو، که یادآور دورهی تسلط نورمنها در انگلستان است یکی از معروفترین آثار گلدوزی جهان و محصول همان دوره است. اندازهی این پرده، حدود ۷۰ متر در ۵۰ سانتیمتر بوده که روی آن، حدود پنجاه صحنهی مختلف گلدوزی شده است. البته در حال حاضر به دلیل گذشت زمان و پوسیدگی فقط بخش کمی از این پارچه باقی مانده است.
در ایران قدیمیترین نمونههای گلدوزیشدهای که در دست است به دورهی سلجوقی تعلق دارد.
در طول تاریخ هنر گلدوزی بهتدریج تکنولوژی را هم به خدمت گرفت و نوآوریهای بیشتری در آن اتفاق افتاد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، دستگاههای تمام اتوماتیک به این هنر اضافه شده که طرح ها و نقشه های بینظیری را ایجاد میکنند. امروزه هنر گلدوزی روی انواع لباسهای کودک و بزرگسال، زنانه و مردانه کاربرد دارد.
در مجموعهی پامچال انواع گلدوزی، شنلدوزی و پولکدوزی با دستگاههای تماماتوماتیک تاجیما انجام میشود.